ΣOK με το Ηφαίστειο της Σαντορίνης: «Η έκρηξη θα διαρκέσει 1.260 μέρες»

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα της Σαντορίνης αποτέλεσε αντικείμενο εμβάθυνσης κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΑΠΘ, με επιστήμονες να επισημαίνουν τη μακροπρόθεσμη αλλά αναπόφευκτη πιθανότητα μιας μεγάλης έκρηξης στο μέλλον, χωρίς ωστόσο να συντρέχει άμεσος λόγος ανησυχίας.

Ο καθηγητής Κώστας Παπαζάχος, από το Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, εξήγησε ότι, σύμφωνα με τα γεωλογικά δεδομένα, μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στη Σαντορίνη συμβαίνει ανά 20.000 χρόνια και η τελευταία έλαβε χώρα γύρω στο 1570 π.Χ., την εποχή του Μινωικού πολιτισμού. Αν και ένα τέτοιο σενάριο απέχει χιλιάδες χρόνια, ο κ. Παπαζάχος υπογράμμισε ότι «κάποια στιγμή θα συμβεί μια μεγάλη έκρηξη, αλλά τότε δεν θα υπάρχει ούτε η σκόνη μας». Το φαινόμενο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα μπορούσε να διαρκέσει έως 1.260 ημέρες, ωστόσο η προειδοποίηση θα είναι έγκαιρη, καθώς «τα έγκατα της γης στέλνουν σημάδια». Οι γεωλόγοι μελετούν το παρελθόν για να προβλέψουν το μέλλον, βασιζόμενοι στην παραδοχή ότι «ό,τι έγινε στο παρελθόν, θα συμβεί και στο μέλλον».

Η Σαντορίνη παραμένει ένα από τα σημαντικότερα σημεία παρακολούθησης ηφαιστειακής δραστηριότητας στην Ελλάδα, με 124 σεισμογράφους, 7 μόνιμους σταθμούς GNSS στο νησί και συνολικά 32 σταθμούς στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Ίου και της Άνυδρου. Οι σταθμοί αυτοί, όπως εξήγησε ο Στέλιος Μπίθαρης, επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ, σχηματίζουν έναν δακτύλιο παρακολούθησης γύρω από το ηφαίστειο και λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, αποστέλλοντας μετρήσεις από δορυφόρους σε επίγειες μονάδες. Η παραμικρή ανύψωση στο ηφαιστειακό πεδίο ενεργοποιεί αυτόματα πρωτόκολλα κινητοποίησης, ενώ η επεξεργασία των δεδομένων γίνεται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Συμμετέχουν επίσης διεθνείς φορείς, όπως το INGV από την Ιταλία και το CNRS από τη Γαλλία, επιβεβαιώνοντας τη διεθνή σημασία του ηφαιστείου της Σαντορίνης για την παγκόσμια γεωεπιστημονική κοινότητα.

Η μορφολογία του νησιού, με χαρακτηριστικά όπως η «τρύπα στην Καλδέρα», επιτρέπει την έξοδο μάγματος και αυξάνει τις πιθανότητες έντονων φαινομένων σε περίπτωση έκρηξης. Παράλληλα, οι σεισμοί αποτελούν μέρος του ιστορικού αποτυπώματος της περιοχής, όπως ο σεισμός των 7,5 Ρίχτερ το 1956, που άφησε πίσω του 53 νεκρούς και σημαντικές καταστροφές. Όσον αφορά τη μεγάλη έκρηξη του 1560 π.Χ., ο κ. Παπαζάχος ανέφερε ότι αυτή είχε μέγεθος 6 έως 7 στην ηφαιστειακή κλίμακα (0-8), προκάλεσε εκτίναξη υλικών σε ύψος άνω των 60 χιλιομέτρων και οι συνέπειες έφτασαν έως και τη δυτική Τουρκία. Συνδυάστηκε μάλιστα με ισχυρές σεισμικές δονήσεις, επιβεβαιώνοντας τη σύνθετη και επικίνδυνη φύση του γεωδυναμικού φαινομένου της Σαντορίνης.